Zeepkist: Toch een Tragedie van Brecht?

Op de valreep van de 400 jaar RUG festiviteiten kregen we nog antwoord op onze vraag of de Goelag-van-Weldadigheid (van generaal vd Bosch en Koning Willem I) wel Unesco-Werelderfgoed-waardig is. En of de helse aspecten ervan wel voldoende wetenschappelijk onderbouwd getoond blijven worden door de publiek-private uitbaters van het beoogde RTL4 feelgood-massatoerisme in het gevangenisdorp Veenhuizen. Ja, was het antwoord, ook mislukte en dystopische unieke menselijke prestaties horen voor het nageslacht als afschrikwekkende voorbeelden bewaard te blijven (slavenforten, concentratiekampen, martelkamers). En ja, was het antwoord, ook als de wetenschappelijke onderbouwde ruimte en aandacht voor de negatieve kanten ervan niet gegarandeerd kunnen worden en blijven. Een systeem van interneringskampen van een totalitaire overheid ter deportatie, straf, heropvoeding, arbeid en/of vernietiging van ongewenste groepen of individuen uit de samenleving: definitie van Goelag. Gemunt door de Soviets na hun Revolutie en Burgeroorlog begin twintiger jaren vorige eeuw in Rusland en Siberie, ter systematische heropvoeding en exploitatie van hun ‘vijanden van het volk’. Maar eerdere systematische deportatie & exploitatie experimenten van ‘uitschot’ vonden al plaats door de Hollanders (gedwongen plantagearbeid in hun kolonien, later cultuurstelsel GvdB). En de Britten begonnen al rond 1750 systematisch hun gecriminaliseerde landlozen en industrie-uitschot naar Australie te deporteren. Wat de Russische tsaren al veel langer deden met hun politieke tegenstanders richting Siberie om daar hun koloniale belangen te laten gelden. Zie verder talloze andere voorbeelden uit de Europese Wereldgeschiedenis zoals gedocumenteerd door universitaire onderzoekers van criminologie, kolonialisme, nazisme, Holocaust studies en de media en bewustzijns-industrie. En voor een groter publiek toegankelijk gemaakt door onder andere Herinneringscentrum Westerbork. En volgens geruchten in 2014-2018 in een tranentrekkend Endemol-spektakel over ‘De Hel van het Pauperparadijs’ voor 40.000 bezoekers per jaar in het Gevangenismuseum van het Ministerie van Justitie in Veenhuizen. Of wordt dat toch (onbedoeld of willens en wetens) een pijnlijk emanciperende Tragedie van Brecht?

Ad Breedveld