Zo lang als het breed is
Rond de verkiezingen van 2010 verscheen in de Krant tien weken lang een vervolgverhaal. Het had als titel ‘Zo lang als het breed is’. Het speelde zich af in de gemeente Zuiderheide, die opvallend vele leek op de gemeente Noordenveld. Ook de vele personages vertoonden verdacht veel overeenkomsten met Noordenveldse politici, ondernemers en ambtenaren. De schrijvers waren Mart Kerckheer en Gradus de Deugd, werkzaam bij het Instituut voor Praktische Politiek van de Open Hoogeschool van Wevelgem. Het vervolgverhaal is in boekvorm verschenen, ter gelegenheid van het afscheid van hans van der Laan, burgemeester van Noordenveld.
Afscheid
Voldaan keek Willem Pijpedop, columnnist bij Het Weekblad en horzel in de vacht van de politiek van de gemeente Zuiderheide, de zaal rond. Die zat afgeladen vol met genodigden uit de rijke loopbaan van burgemeester Henk van der Straat, die vandaag afscheid nam. Raadsleden, wethouders, oud-wethouders, de Commissaris van de Koning, collega-burgemeesters, vrienden en familieleden vulden de publieke tribune.
Dat hij, Willem Pijpedop, hier zat kwam doordat hij op latere leeftijd verzwagerd was geraakt met Henk van der Straat. Hij had een zus van de vrouw van de burgemeester leren kennen. Die woonde in de Katerflat, dat befaamde oord van hunkering en verlangen schuin tegenover het gemeentehuis. De flat waarover zijn oude dorpsgenoot uit Verderesch, Lex uit het Veld, directeur van EGO Projectontwikkeling, zo vol afschuw gesproken had bij de discussie over het parkeerprobleem in Verderlo. Dat was bij de plannen voor de Hendriksbrink, waar de gemeente nu anderhalf miljoen in ging steken in de illusie dat dat zou helpen. Willem wist wel beter. Hij had Lex er op aangesproken, maar die was nu eenmaal zo rechts dat hij al lang niet meer naar Willem luisterde. Lex weigerde bijvoorbeeld naar Engeland op vakantie te gaan, omdat hij daar links moest rijden. Die keer dat hij wel geweest was oud-wethouder Jan Kwetterlo meegeweest om te rijden. Die Kwetterlo zat trouwens weer in de raad, na vier jaar afwezigheid. Dat was al ietwat ongebruikelijk, maar niets vergeleken bij oud-gemeentesecretaris Brummel, die na zijn afscheid ook doodleuk in de raad was gaan zitten. Om daar vervolgens met zijn Drents de VVD een beetje te gaan pesten. Albert Piloot, de fractievoorzitter van de VVD kon daar slecht tegen. Zijn fractiegenoot, Roel Pachter, dacht er anders over, maar die mocht er in de raad niks van zeggen. En die was nog wel in het Drents getrouwd door Brummel, die er allerlei merkwaardige bezigheden op na hield nu hij met pensioen was. Zoals in de raad ook de Lijst Blauw Zuiderheide van repliek dienen. Beide dingen, de VVD een beetje plagen en Blauw Zuiderheide tegenspreken, kon Pijpedop wel waarderen, want zelf lag hij ook steeds met die clubs overhoop. Bij de VVD was hij niet welkom op de fractievergaderingen en bij Blauw Zuiderheide keken ze hem met de nek aan. Jacques Superieur, die ook uit Verderesch kwam, gaf hem niet eens meer een hand. En zelf was hij nu eenmaal echt links. Daar konden ze bij de PvdA en Groen Links een voorbeeld aan nemen! Willem was zo links dat Jan Marijnissen van de SP met hem vergeleken een rechtse kapitalist was. De enige waarmee hij wel wat verwantschap voelde was Groen Links raadslid Joost Trekzak. Die trok in de raad nog ouderwets van leer, anders dan zijn fractievoorzitter, Jantine Heidewoning uit Verderwolde.
Henk van der Straat kwam binnen met zijn familie. Een welgemeend applaus klonk op. Plaatsvervangend voorzitter Maria Eswal (Gemeentebelangen) van de Brinklaan opende de vergadering en gaf het woord aan de nieuwbakken loco-burgemeester Herman Kerkmeesters die ruim een jaar geleden tot zijn eigen verbazing wethouder was geworden. En dat vooral omdat hij voorzitter was van een voetbalvereniging. Maar zijn collega-wethouders hadden ook bijna allemaal zo’n verleden, ontdekte hij al gauw. Kerkmeesters mocht nu een maand op de winkel passen tot de opvolger van Henk van der Straat, Jaap Timmerman, aantrad.
Een lange rij van bevlogen sprekers volgde. De voorzitter van het Nederlands Burgemeesters Korfbalteam, collega-burgemeester Cornelis Houweel, de Commissaris van de Koning –die zich niets aantrok van de afgesproken spreektijd- het in dienstjaren oudste raadslid Hendrik de Boer die een rode zakdoek aanbood, en Kerkmeesters zelf. Oud-wethouder Govert Korting, tegenwoordig vrijetijds-agrariër, had alle wethouders die ooit onder Van der Straat dienden bij elkaar getrommeld en met hen een lied ingestudeerd. Geen van hen was ooit voortijdig afgetreden, een feit waarop Van der Straat bijzonder trots was.
Tenslotte was het woord aan Henk van der Straat. Voor zijn doen was die heel lang aan het woord, meer dan twintig minuten. Waarschijnlijk was hij nog nooit zo lang achter elkaar aan het woord geweest. Hij memoreerde dat hij vaak ervan werd verdacht geen humor te hebben, maar dat dat een misverstand was. Hij had er gewoon niet het juiste gezicht voor. Dat klopte wel, dacht Joop Kwetterlo. Maar hoe je met zo’n gezicht dan aan zo’n knappe vrouw komen kon – en hij had er kijk op, zeker weten!- was hem altijd een raadsel gebleven….
Na iedere spreker had al een welgemeend applaus geklonken –zelfs Blauw Zuiderheide klapte telkens mee zag oud-wethouder Oebele Koning- maar na de laatste woorden van Henk van der Straat volgde een ovationeel applaus.
Zijn secretaresse, Trienette Balkema, die bij de ingang van de raadzaal alles volgde, pinkte een traan weg. Wat zou ze hem missen! Ze maakte zich geen moment zorgen dat haar burgemeester in een zwart gat zou vallen, maar voor haarzelf wist ze het nog zo net niet. Het afscheid van secretaris Brummel, twee jaar geleden, was haar erg meegevallen –ze kende ook zijn opvolgster, Irene Slager toen al-, maar ze moest altijd maar afwachten wat die Jaap Timmerman voor figuur zou zijn. Nou ja, dacht ze dapper, die rookte tenminste, net als zij. Dat scheelde. En hij scheen ook een biertje te lusten, dus wie weet.
In de oude kantine van het gemeentehuis hadden een aantal belangstellenden, waarvoor geen plek was in de raadzaal zelf, de vergadering via een videoverbinding gevolgd. Verscholen achter een betonnen pijler zaten daar twee onbekende heren, die niemand kende.
In de stroom mensen die naar de receptie ging verlieten ze ongezien het gemeentehuis om op de Hendriksbrink –waar merkwaardig genoeg parkeerruimte genoeg was!- hun auto op te zoeken.
‘Wel, zei de een, dat was Zuiderheide, collega.’
‘Zeg dat wel, zei de ander, het is mooi geweest. En zonder Van der Straat is er ook niks meer aan, toch?’
‘Zo is het maar net. We zijn met hem onze belangrijkste informatiebron kwijt. Op naar Wevelgem, Gradus.’
Gradus de Deugd en Mart Kerckheer
Instituut voor Praktische Politiek
Open Hogeschool van Wevelgem
Wie was wie?
Het was in 2010 even zoeken. Wie was nou wie? Van der Straat. Ja, dat was Van der Laan. Maar verder? Zo kwam Jacob Dam er – volgens insiders- na een week of twee achter dat hij toch echt Japik Brege was. Een overzicht van de namen van 2010.
Alexander uit het Veld (Lex voor vrienden). Selfmade ondernemer, weldoener en ontwikkelaar, directeur van EGO Projectontwikkeling BV: Sjors van der Heide.
Joop Kwetterlo, Oud wethouder Jan Kemkers, die ging vissen na zijn afscheid.
Govert Korting, oud wethouder en hobbyboer Geert Wolters.
Eddy Peddel, raadslid voor D66, Gerbrant Fennema uit Roderwolde. Verhuurt kano’s.
Hannes Kapsel. Actievoerder in Vlintbulten, Johan Kasper.
Trienette Balkema, secretaresse van Henk van der Straat, Stieneke Ottema.
Kees Hoendervanger, raadslid voor de Christen Unie, Klaas Haan.
Jacques Superieur, raadslid Lijst Blauw Zuiderheide, Pierre Baas.
Niek Molenwiek, fractievoorzitter VVD, Nico Bossina.
Oebele Koning. PvdA wethouder in Voswoude, Oeds Keizer.
Geertje Borstrok. Raadslid voor de PvdA, Geesje Lokhorst.
Eduard Kasteelheer, wethouder voor Groen Links: Otto Huisman.
George Zadeldek, raadslid voor de PvdA en amateur wielrenner: Alex Wekema.
Thijs Turelluur, fractievoorzitter Lijst Blauw Zuiderheide: Henk Koekkoek
Joost Trekzak, raadslid voor Groen Links en amateur muzikant: Jan Klinkenberg
Tinus Lekgraag, weggepromoveerde verslaggever bij Het Dagelijks Nieuws: Martin de Bruin. Dagblad van het Noorden, betrokken bij de Eurochampaffaire, waarbij gelekt is uit het provinciehuis in Assen.
Johan Kajuiter, ondernemer en voorzitter Zakenkring Verderlo: Jan Buiter.
Gijs Leerling, CDA-wethouder Gerrit Alssema, voor zijn wethouderschap schooldirecteur in Groningen.
Jack Buitenkans, oud-raadslid Gemeentebelangen: Jan Posthumus. Zakenman en autohandelaar.
Huub Drukinkt, nestor van Het Weekblad: Henk Hendriks.
Jappie Stropdas, zakenman in mode, Jan Spandaw.
Jaap Tentstok, ondernemer Jaap van Zuylekom.
Arno Brummel, gemeentesecretaris en Drents-denkende: Anne Doornbos.
Plaatsnamen en wijken
Verderlo: Roden
Verderesch: Roderesch
Kortelo: Langelo
Noordvelde: Norg
Verderwolde: Roderwolde
Vlintbulten: Steenbergen
Derde Kansspel: Vijfde Verloting
Het Vierkant: Het carré, onderdeel Vijfde Verloting
Hendriksbrink: Albertsbaan
Wiekenerf: De Molenhof in Roden
Havenplein: Kanaalstraat
Echoweg: Kaatsweg
Krijtheshuus: Winsinghof
Stormhol: Windgat
Zuiderheidense citaten
Henk van der Straat, burgemeester
‘ U bent van mij korte toespraken gewend. Ik zal u niet teleurstellen. Welkom.’
Jacques Superieur, raadslid Lijst Blauw Zuiderheide
‘Onze kracht is de dialoog. Mara luisteren naar mensen de het niet met mij eens zijn is zonde van mijn tijd.’
Alexander uit het veld, selfmade ondernemer
‘ Ik heb altijd het beste voor met mezelf. En met Verderlo. En met mezelf.’
Johan Kajuiter, ondernemer en voorzitter Zakenkring Verderlo
‘ Komt u uit Verderlo? Nee? Dan kan ik u helaas niet helpen.’
Arno Brummel, gemeentesecretaris en Drents-denkende
‘Baozig? Ikke? Bin ie wel goed wies?’
Eduard Kasteelheer, wethouder Groen Links
‘ Groen Links is in een rechtse coalitie nodig om ze in het spoor te houden. In een linkse coalitie trouwens ook.’
Joop Kwetterlo, oud-wethouder, na zevenentwintig keer het haakje uit zijn broekspijp gepeuterd te hebben, tegen zichzelf
‘Laat maar zitten. Zonder haakje gaat het ook wel. Ik lul ze er uit. Luister….’
Govert Korting, oud-wethouder en hobbyboer
‘ Dat schapendrijven is veel leuker. Zo’n hond luistert tenminste’
