Zonnepark zorgt voor onrust in Zuidvelde
ZUIDVELDE – De plannen voor een groot zonnepark bij Zuidvelde leidt tot veel weerstand bij omwonenden. Vooral het formaat en de snelheid waarmee de procedure wordt begonnen stuit inwoners tegen de borst. Met 120 hectare wordt het zonnepark, het eerste in Noordenveld, één van de grootste in zijn soort in Nederland. Initiatiefnemers zijn TPSolar en Chintsolar, die samenwerken met Energiecoöperatie Noordseveld omdat de gemeente Noordenveld 50 procent lokaal eigenaarschap als voorwaarde stelt voor de ontwikkeling van de plannen. De grond waarop het park moet komen wordt voor de komende 25 jaar gehuurd van lokale boeren.
‘Verduurzaming noodzakelijk, maar niet met de snelheid en het formaat van nu’
Bert van Halen van kernteam zonnepark Zuidvelde woont op de grens van het gebied waar het zonnepark komt. Vanuit zijn huis kijkt hij uit over de weilanden, maar daar komt deels verandering in met de komst van het zonnepark. Hij maakt zich zorgen over de invloed die de zonnepanelen zullen hebben op het landschap en de biodiversiteit. ‘Nu lopen hier altijd reeën door het land. Ik ben bang dat die hier straks niet meer komen.’
Namens het kernteam spreekt Van Halen de vrees uit dat de gemeenschap in gevaar komt. ‘Aan de ene kant heb je de boeren die hun land beschikbaar stellen voor het land en aan de andere kant heb je mensen die tegen het zonnepark zijn. Nu is er echt naoberschap hier, dat moet ook zo blijven.’ Dat verduurzaming noodzakelijk is ziet ook Van Halen, ‘maar niet met de snelheid, de manier en het formaat van nu.’ Hij begrijpt niet waarom het park zo groot moet worden: ‘Met de helft wordt de energieopgave van Noordenveld ook al gehaald.’ Ook vindt hij dat de initiatiefnemers te hard van stapel lopen, met drie digitale omwonendenbijeenkomsten in één maand. ‘Als het gaat om zo’n groot project kun je beter wachten tot na de coronapandemie. Mensen moeten het er met elkaar over kunnen hebben in één ruimte, niet digitaal. Via de computer is het moeilijker om vragen te stellen en sommige mensen krijgen de discussie nauwelijks mee, puur omdat ze digitaal minder vaardig zijn. Dat werkt niet.’
Jeroen Niezen van Energiecoöperatie Noordseveld erkent dat het gaat om een groot zonnepark. ‘Persoonlijk vind ik zonneparken ook niet mooi, maar ze zijn wel noodzakelijk voor een succesvolle energietransitie. De locatie is een keuze van de gemeente, wij nemen samen met TPSolar en Chintsolar slechts het initiatief om plannen te ontwikkelen en we doen veel moeite om het participatieproces zo goed mogelijk te regelen.’ Dat dit proces zo snel verloopt komt doordat er slechts één keer per jaar een SDE-subsidie kan worden aangevraagd. ‘We kunnen wel wachten tot volgend jaar, maar dan duurt het proces onnodig lang en zijn de subsidies lager.’
Niezen denkt dat de belangrijkste bezwaren over zichtbaarheid na de eerste bijeenkomst zijn weggenomen door de plannen aan te passen en hout- en boswallen aan te leggen. De angst voor een daling in de biodiversiteit deelt hij niet. ‘De provincie en gemeente eisen dat het park wordt ingepast in het landschap. Wij gaan een park aanleggen, waar juist meer biodiversiteit komt dan nu het geval is. Er zullen altijd mensen zijn die bezwaren houden. Die kunnen een zienswijze indienen of bezwaar maken wanneer de plannen de officiële procedure ingaat.’
Ook Henk Bosma, één van de boeren die land beschikbaar stelt voor het zonnepark, deelt de zorgen van Van Halen niet. ‘Het park komt op 25 meter achter mijn huis, maar we zien er niets van omdat het helemaal wordt ingepast in het landschap. De andere omwonenden wonen op minimaal 400 meter van het park en merken er zelfs nog minder van.’ Bosma zou het zonnepark ook liever ergens anders zien, bijvoorbeeld op natuurterrein. ‘Maar de Nederlandse overheid heeft besloten dat dat niet mag. Ik verhuur mijn land, omdat we moeten verduurzamen. De energietransitie moet toch een keer op gang komen. Daar komt bij dat ik voor het geld dat ik krijg voor de verhuur geen aardappelen kan verbouwen, dat is heel simpel.’
Splijtzwam
Angst dat het zonnepark een splijtzwam zal vormen in het dorp heeft hij niet. ‘Volgens mij is eigenlijk niemand in het dorp echt tegen. Iedereen is zich wel bewust van de noodzaak van de energietransitie. Alleen de omvang is wel een punt van discussie.’ Bosma denkt dat het met de grootte van het zonnepark uiteindelijk wel meevalt. ‘Het terrein is wel 120 hectare groot, maar in de praktijk gaat het maar om iets van 75 à 80 hectare zonnepanelen. De rest wordt allemaal landschappelijk ingepast. Daarnaast is het particulier gebied waar eigenlijk niemand kan komen en dat bijna overal ver van huizen is. Dat is in mijn ogen uniek voor Nederland.’
Een alternatief voor het zonnepark ziet Bosma niet. ‘Wat zon op het dak betreft, wij hebben al 4000 panelen op het dak. Daar hebben wij zelf alles voor geregeld. Ik denk dat de mensen die nu bedenkingen hebben samen nog geen 25 procent hiervan hebben. Voor de energiedoelstelling heb je alle beschikbare daken nodig, maar zelfs dan wek je nog niet voldoende energie op. Dat kan wel op deze locatie. Over deze plannen is goed nagedacht. De gemeente en ontwikkelaars hebben al heel veel voorwerk verricht. Het is duidelijk dat dit de gunstigste plek is in de gemeente Noordenveld. Op heel veel andere plekken kan een zonnepark niet, omdat de infrastructuur ontbreekt en de energie niet terug kan naar het net. Als het zonnepark hier niet komt, waar moeten dan zonnepanelen in Noordenveld komen?’
Door de buurt voor de buurt
Van Halen ziet wel een alternatief. Het liefst zou hij zien dat het plan volledig van de baan gaat, en dat er nieuwe plannen worden ontwikkeld met oog voor het landschap en de gemeenschap. ‘Kijk bijvoorbeeld naar Zeijen, waar inwoners zelf het initiatief hebben genomen voor een kleinschalig zonnepark. Ik wil best meewerken aan een plan dat breed gedragen wordt door de gemeenschap, door de buurt en voor de buurt. Dat is nu niet het geval, met projectontwikkelaars van buiten en een energiecoöperatie die maar tweehonderd leden heeft.’ Jeroen Niezen geeft aan dat Energiecoöperatie Noordseveld nu inderdaad nog maar zo’n 220 leden telt, maar wijst er wel op dat iedereen lid kan worden van de coöperatie. ‘We willen er zijn voor heel Noordenveld.’
Gemeenteraadslid Nanda Emmens, die zich namens de VVD inzet voor de omwonenden van het zonnepark deelt de zorgen van Van Halen. Ook zij is bang dat een zonnepark de dorpsbewoners tegen elkaar op zal zetten. Daarnaast spreekt ze haar verbazing uit over het feit dat er meteen een enorm zonnepark wordt ontwikkeld. ‘Heel veel mensen in het gebied zijn bezig geweest met zon op dak. Die plannen zijn afgeketst, omdat het niet rendabel zou zijn en de energie niet kan worden terug geleverd naar het elektriciteitsnet. Dan komt het heel vreemd over dat zo’n zonnepark er straks binnen no-time ligt.’
Motie
Om de omwonenden van het zonnepark in Zuidvelde te helpen en een alternatief te bieden komt de VVD-fractie tijdens de raadsvergadering van 10 maart met een motie. Hierin roept de fractie het college onder andere op om eerst te inventariseren hoeveel beschikbaar dakoppervlak er is voor zonnepanelen, welke parkeerplaatsen verduurzaamd kunnen worden, welke locaties zich lenen voor zon op water en of er draagvlak is voor zonneparken op de locaties van de oude werven en het huidige brengstation, wanneer het nieuwe brengstation wordt gebouwd.
KADER:
Gevraagd naar een reactie op de onrust in Zuidvelde geeft wethouder Kirsten Ipema aan dat de gemeente nog geen toestemming heeft gegeven voor de invulling van een zonnepark in Zuidvelde: ‘De plannen zijn zeker nog niet in beton gegoten. Er is nu nog geen vergunning verleend. Het enige dat wij hebben gedaan is het vaststellen van de kwaliteitsgids en spelregels. We hebben twee plekken aangewezen om een onderzoek te starten naar de mogelijkheden voor een zonnepark. De gemeente vraagt dat initiatiefnemers samen met inwoners in gesprek gaat en vervolgens is het aan ons om te beoordelen of dat participatieproces goed is gegaan, of het plan voldoet aan de spelregels en of er voldoende draagvlak is.’
Ipema is zich bewust van de zorgen over de omvang van het park, het lokaal eigendom en de gevolgen voor de samenhang in de gemeenschap. ‘Dit soort processen met voor- en tegenstanders zijn altijd heel spannend en kunnen inderdaad voor onrust zorgen in de gemeenschap. We hopen dat mensen in het dorp daar goed mee omgaan en dat de belangenvereniging een verbindende rol kan spelen.’