‘ZZP-er, de flexibele arbeider’

Gemeente Noordenveld

RODEN – Geert Willems is de luis in de pels van politiek Noordenveld. Hij bezoekt vrijwel elke politieke bijeenkomst en vormt zich vervolgens een eigen mening.

Vrijdag tussen de middag. Westerhaven, Groningen. Uit de parkeergarage bromde een platte pannenkoek... Laag bij de grond. Een Porsche 911. De deur zwaaide open en de kop die me aankeek  behoorde toe aan iemand, die me ergens bekend voorkwam. Het gezicht had beroerdere dagen gekend. Zag er welvarend, ja zelfs wat pafferig uit. Plots schoot me de naam te binnen, die er bijhoorde... ‘T was hem. Sjonnie Kanon. Berucht klaploper destijds... Maar nu even niet... Hij riep me bij de naam en wenkte... kom dr in! Ik in een Porsche 911... Doe ik niet iedere dag. Ik gooide de fiets aan de kant en stapte in. K’moet even bij mijn werk langs, ga je mee. Sjonnie wachtte niet op mijn antwoord en gaf gas... Wat doe je vroeg ik... Verbouw pandjes, zei Sjonnie, ben eigen baas... ZZPer noemen ze dat tegenwoordig... we kwamen bij zo’n pand waar druk aan vertimmerd werd. Veel hout en spaanplaat. Geen stenen. Die bleken weggesloopt. Wat ik wel zag staan waren hele platen zogenaamde steenstrips... Sjonnie legde uit, dat die aan het spaanplaat gelijmd werden, zodat het net leek of aan de buitenkant de steentjes keurig gevoegd en gemetseld waren. In werkelijkheid pure nep... “Goedkope manier van bouwen”, zei ik. Gaat de opdrachtgever er mee akkoord? Jazeker, zei Sjonnie, dat ben ik namelijk zelf. Ik koop pandjes, sloop en verbouw ze. Daarna gooi ik ze in de huur... Maar, die mensen die hier voor je werken, zei ik, die heb je toch in dienst... Welnee, zei Sjonnie, veel teveel rompslomp... het zijn ZZPers net als ik. Is dat geen dure grap, vroeg ik een beetje onnozel, kost je minstens een paar tientjes per uur... Nog niet de helft, lachte Sjonnie, anders donderen ze maar op. T zijn bovendien Oosteuropeanen... Polen, Bulgaren, die zijn slechter gewend. Zijn die panden wel te verhuren, vroeg ik, wie wil er nou achter steenstrips op spaanplaat wonen. Kom maar mee zei die, ik moet een paar huurders opzoeken verderop, kan je t bekijken. We reden tot naast de, vanwege schilderwerk ingepakte Stadsschouwburg. Er stond een pand, 4 hoog opgetrokken uit steenstrips... als “buitenmuur”. Mag dit wel? Vroeg ik, vrees je geen controle van gemeente en brandweer. Ach, ze willen wel, maar hebben geen volk voor de controle, zei Sjonnie laconiek. Toen we de hal betraden en de brede houten trap opgingen,  bekroop me een beklemmend gevoel. Wat bij brand, dacht ik... Spaanplaat en hout  fikt goed... de ca 40 studenten lijken me dan reddeloos verloren. Een paar van de aanwezigen kregen Sjonnie over de vloer. Ik volgde bedachtzaam. In de kamers aangekomen ging Sjonnie als een razende te keer tegen de bewoners. Ze hadden achterstand in de huur... als ze niet heel vlot over de brug kwamen, dan was daar het gat van de deur... ik besloot maar snel dezelfde deur te zoeken. Ik had genoeg gezien. Het ging ZZPer Sjonnie Kanon duidelijk beter dan in zijn klaplopertijd. Materieel dan... Maar een beter mens ervan geworden? Ik betwijfel het. Ondanks zijn brommende pannekoek... de cremekleurige Porsche 911. Ook die liet ik voor wat het was... een grommend stuk blik...
Eigen baas. Een sprong, die vroeger maar weinigen durfden wagen. Dus bleef je maar in loondienst en werd vakbondslid... Vanwege de CAO... Maar de tijden zijn veranderd. De arbeider ook. Het ik tijdperk deed zijn intrede...  er kwamen boekjes op de markt met assertieve titels als “Ik Ben Er Ook Nog...” De teneur was: Als je maar wilt, dan kun je alles bereiken. Het woord arbeider, werd bijna uit het woordenboek geschrapt. Wie wou dat nu nog wezen. De tekst “Gansch Het Raderwerk Staat Stil, Als Uw Machtige Arm Het Wil” uit de beroemde poster van Albert Hahn, naar de spoorwegstaking van 1903 met worgwetten door Abraham Kuyper bestreden... Dat was lang geleden... Het werd een onbegrijpelijk stuk sociale geschiedenis voor de jeugd. Vakbond? Ze konden hun eigen boontjes wel doppen. Er ontstond behoefte aan flexibele arbeid. Werkgeversorganisaties als NCO-NCW en MKB gingen voorop. Kabinetten met rechtse signatuur zorgden voor de “beschikking geen Loonheffing” en de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) ontstonden om het soepeler te maken. Soms zo soepel, dat je het ene moment bij een bedrijf in dienst was. Het andere moment was, dat je kreeg te horen, dat je hetzelfde werk moest doen, maar dan met de ZZP status... Dat heet een “schijn zelfstandigen constructie”... die willen minister Asscher en staatssecretaris  Wiebus nu aanscherpen om misbruik tegen te gaan... is niet eenvoudig...Voordeliger voor de ZZPer bleek deze regeling meestal niet te zijn... tegenwoordig maakt meer dan 30 % van de bedrijven gebruik van ZZPers... Ook gemeenten. 12 % van de beroepsbevolking heeft nu de ZZPstatus. Ze verdienen gemiddeld 10 % minder dan hun collega’s die in loondienst onder de CAO’s vallen.
ZZPer Sjonnie Kanon met zijn Porsche en panden met nepstenen wandjes zal het gemiddelde wel nog wat doen stijgen. Totdat de overheid hem in de kraag grijpt... Zelfs daar kan Sjonnie niet mee zitten... Hij Is Er Ook Nog!

UIT DE KRANT