Stichting Herdenken Noordenveld ziet inhoud herdenking veranderen
RODEN – Zaterdag 4 mei wordt er weer stilgestaan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, de koloniale oorlog in Indonesië en van de oorlogssituaties en vredesmissies nadien. Op verschillende plaatsen in Nederland, en ook in Noordenveld, houden we twee minuten stilte bij de monumenten in een dorp of stad welke ons herinneren aan de slachtoffers die zijn gevallen. De eerste minuut stilte is voor hen die zijn overleden en de tweede minuut stilte is voor hen die levend zijn teruggekeerd uit de strijd. Na de bevrijding werd er gezegd “Nooit meer oorlog!”. Helaas worden we zelfs vandaag de dag nog geconfronteerd met de verschrikking van oorlogsbeelden en lijken ze zelfs steeds dichter bij te komen. Angst voor herhaling zit er diep in bij velen en daarom is het vooral belangrijk dat we daar bij stil blijven staan.
Stichting Herdenken Noordenveld zet zich in voor het bevorderen en stimuleren van aandacht en belangstelling voor de oorlogsgeschiedenis in Nederland in het algemeen, maar voor de gemeente Noordenveld in het bijzonder. De commissie bestaande uit Sybrand van Dijk, Jan Spandauw, Dea Smidt, Annieke Homan en Jan Wiersema heeft ook voor dit jaar weer een programma opgesteld voor de Dodenherdenking op 4 mei. ‘Dit jaar is het 79 jaar geleden dat aan de Tweede Wereldoorlog een einde kwam. We moeten koesteren dat we in een democratie leven en in vrijheid,’ zegt Spandauw. Er zijn steeds minder -directe- nabestaanden van oorlogsslachtoffers die ons het verhaal kunnen vertellen, merken ook de commissieleden. Daarom vinden zij het belangrijk dat we met elkaar de verantwoordelijkheid blijven dragen om de herdenking vast te houden.
‘We leven in een andere tijd en de herdenking staat inmiddels in een ander licht. De mensen zijn veranderd. We zien steeds meer een verharding van de maatschappij, waarbij we ook steeds minder naar elkaar luisteren. De mensheid wordt steeds egoïstischer.’ De woorden die Van Dijk uitspreekt, zullen door velen herkend worden. Ook wethouder Jos Darwinkel ondersteunt de woorden van van Dijk. Hij zal tijdens de herdenking op 4 mei gaan spreken in Roden en sluit daarom bij dit interview aan. ‘We zijn inmiddels al verschillende generaties verder en ik vind het vooral belangrijk dat we gaan uitdragen, naar de nieuwe generaties, dat we verbinding vooral moeten blijven opzoeken. Wij nemen de vrijheid maar voor lief, maar zien ook steeds meer om ons heen dat dat niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Ja, we zijn binnen de samenleving individualistischer geworden, maar daarentegen zien we gelukkig juist ook dat we saamhorigheid kunnen laten zien. Dit zie je vooral in tijden van tegenspoed. Neem als voorbeeld de Oekraïners die naar onze gemeente zijn gekomen. We waren met ons allen dus tóch nog in staat om veerkracht te laten zien en die mensen te helpen waar we kunnen,’ aldus Darwinkel. ‘Oorlog en vrede zullen altijd thema’s blijven van de samenleving,’ voegt Van Dijk toe.
Spandauw geeft aan dat we vaak trots vertellen over hoe wij Nederlanders het tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben gedaan, maar uiteindelijk zijn er maar weinig dappere mensen vandaag de dag. ‘Kijk maar naar de film “De Joodse Raad”. De Joodse Raad dacht dat ze het goed deden, namen beslissingen, maar uiteindelijk waren ze alleen maar het vuile werk voor de Duitsers aan het opknappen. Op dat moment dachten zij ook dat ze goed bezig waren en daar waren ze trots op. Toch eindigde het allemaal anders. Zouden we vandaag de dag ook nog dapper durven zijn?’ Van Dijk haalt de geschiedenis van Evert Aukema aan. ‘Hij was kassier bij de Boerenleenbank en kon zo het verzet van financiële middelen voorzien. Hij is verraden en kwam in Neuengamme om. Daardoor verloor het gezin Aukema hun vader. Dat is pijnlijk en aangrijpend geweest. Toch was Aukema ervan overtuigd dat hij niet anders had kunnen kiezen dan zo.’ Van Dijk wil dit dan ook aanhalen in zijn speech voor 4 mei. ‘Het spanningsveld in onze democratie wordt alleen maar groter en de druk daarbij ook. Ik zie het als een brug van toen welke ik wil verbinden met nu.’
De Stichting ziet al jaren dat de inhoud van de herdenking aan het veranderen is, ‘maar 4 mei zal altijd blijven,’ zeggen ze. Ieder jaar wordt er een school uit Roden betrokken bij de herdenking en dit jaar zal dat de Hoeksteen zijn. Van Dijk heeft daar onlangs een gastles gegeven en merkte dat de kinderen nog steeds heel begaan zijn met de verhalen over de Tweede Wereldoorlog. ‘De scholen krijgen in aanloop naar 4 mei de opdracht om het onderwerp op te nemen in hun lessen. Zolang we dit blijven doen, blijven de verhalen van toen van kracht.’ Voor 2025 pakt de stichting de ideeën, welke ze hadden voor 2020, opnieuw op. ‘We hadden alles al geregeld toen, maar corona gooide roet in het eten. We hadden een Vrijheidsmaaltijd op het programma staan en die pakken we dan nu gewoon weer op,’ zegt Spandauw.
De Stichting hoopt dat er veel mensen tijdens de herdenking aanwezig zullen zijn. De bijeenkomst in Roden begint om 19.00uur in de Pompstee en om 19.30 uur vangt de Stille Tocht naar het monument op de begraafplaats aan. Het lijkt in de loop van de jaren steeds drukker te worden tijdens de herdenking en daar is de Stichting content mee. ‘Toch lijkt het er vaak op dat de drempel om naar de herdenking te gaan nog wel steeds erg hoog ligt. Hoe dit komt, daar hebben we niet echt een verklaring voor. Misschien komt het dan te dicht bij? Of vinden mensen het te zwaar beladen?’ Darwinkel geeft aan dat hij ieder jaar gaat sinds hij er op de lagere school in Westervelde mee geconfronteerd werd en er ook veel aandacht aan werd geschonken. ‘Het betrekken van de basisscholen bij de herdenkingsdag is erg waardevol. Het vergaren van kennis zie ik als beste medicijn om samen vredig te blijven leven. We moeten de jongere generatie blijven wakker schudden, want de meeste basale zaken zijn dus niet zo gewoon. Het voor jezelf houden van berichten op Whatsapp, het kunnen zeggen tegen klasgenoten wat jij vindt, je merkt de vrijheid elke dag. Deze herdenkingsdag vergroot dit besef.’
