André Brasse: ook dieren kunnen gehoorbeschadiging oplopen

Afgelopen weken kon ik slecht horen. Gevolg van een lichte oorontsteking vertelde de dokter. Duurt een paar dagen en dan is het wel over. Twee weken later hoor ik nog steeds niet goed. Alsof er watten in mijn oren zitten. Oervervelend en vermoeiend bij gesprekken waar meerdere mensen aan meedoen. Je mist ook veel omgevingsgeluiden, bijvoorbeeld van mensen die iets naar je roepen. Dan krijg je vervolgens reacties als ‘wil je me niet meer zien?’ Kortom je mist veel geluidssignalen om je heen. Dus vooral ook goed opletten in het verkeer.

Hoe zou dat zijn bij dieren? Ook dieren kunnen gehoorbeschadiging oplopen. Dan hoort bijvoorbeeld een ree, ondanks haar grote draaibare oorschelpen, een wolf of hond niet aankomen. Natuurlijk maken veel dieren naast gehoor ook gebruik van andere zintuigen zoals ruikvermogen, gezichtsvermogen en gevoel. Maar toch, het lijkt me dat een slechthorend dier een stuk kwetsbaarder is. Een dove ree is dus waarschijnlijk eerder het ‘haasje’ of het ‘bokje’.

Nou is niet elk dier (alleen) op zijn gehoor aangewezen. Ongewervelde dieren, zoals slakken en wormen hebben geen gehoororganen. Maar of ze niet kunnen horen is nog de vraag. Het lijkt er op van niet, maar onderzoeken lopen nog. Vaak hebben dergelijke organismen andere zintuigen die beter tot zeer goed ontwikkeld zijn. Ze kunnen bijvoorbeeld trillingen in de grond goed waarnemen.

Horen dieren die onder de grond leven? Bij de mol zie je geen oren maar hij heef ze wel. Verstopt en beschermd met een huidplooi onder zijn vacht. Mollenogen zijn niet zo best ontwikkeld. Maar insecten en wormen blijken ze in hun gangen wel goed te kunnen horen. Ruiken en voelen doen ze nog beter en die zintuigen gebruiken ze vooral onder de grond.

En vogels? Jazeker, vogels hebben oren, maar je ziet ze niet. Ze zitten verstopt onder veren. Het zijn kleine gaatjes zonder oorschelpen. Die veren over de oren zijn best handig omdat ze het geruis van de wind filteren. Net zoals de bol ‘wol’ om een microfoon als buiten iemand wordt geïnterviewd.

Ik las in een artikel dat vogels bij vliegvelden mogelijk (tijdelijk) doof kunnen worden als gevolg van gehoorschade door vliegtuiglawaai. Gelukkig is dit een tijdelijke doofheid omdat deze gehoorschade bij vogels zich kan herstellen. Gedragsonderzoekers ontdekten dat vliegveldvogels door gehoorschade anders fluiten en agressiever gedrag vertonen.

En de oren op de kop van een oehoe en ransuil? Deze oorpluimen hebben niets met het gehoor te maken. Wat er wel voor zorgt dat uilen wel 10 keer beter kunnen horen is het gezichtsmasker of sluier. Een cirkel van veren om de ogen. Deze veren zorgen ervoor dat geluiden naar de oren worden gestuurd. Uilen kunnen daardoor zo goed horen dat ze ’s nachts op hun gehoor kunnen vliegen.

En onze huishond en -kat? Beide hebben een goed gehoor. Katten nog iets beter dan honden. Volgens diverse bronnen horen ze wel vier keer beter dan de mens. Ze horen hogere en lagere tonen dan wij. Maar ook katten en honden kunnen doof worden. Dat kan aangeboren zijn maar ook als gevolg van een ongeluk, ziekte of leeftijd. Ze worden dan vaak schrikkerig en kunnen daardoor agressiever overkomen. Dove dieren kun je daarom maar beter van voren benaderen zodat ze je zien aankomen.

Ik hoop snel weer alles te kunnen horen. Ik mis onder andere de vogelgeluiden. Alhoewel, laatst zat ik bij een gesprek waarin iets werd gezegd wat ik liever niet wilde horen. Ik heb maar gedaan alsof ik het niet hoorde. Maar dat is Oostindische doofheid en dat is heel wat anders.

Andre Brasse – Puur Natuur - oktober 2023