Puur natuur Poepie laten ruiken

In de sportschool raakte ik met een trainer in gesprek over zijn opleiding. Over zenuwen, hersenen, bewegingsapparaat, gevoel en hoe mensen daarop reageren. Het ging over communiceren. Met de mond maar ook via houding en beweging. Op gegeven moment vroeg hij ‘hoe communiceren dieren eigenlijk?’ en ‘Is er veel verschil met mensen?’

Ik vertelde hem over verschillende manieren waarop dieren communiceren. Vergelijkbaar met mensen. Ze maken geluiden en communiceren ook ‘non verbaal’ door lichaamshouding, geuren, aanraking, bewegingen etc. Ik liet hem als voorbeeld foto’s van ijsvogel dreighoudingen op mijn mobiel zien. Ik vertelde over mijn veld avonturen. Hoe ik tijdens het reeën observeren soms verraden werd door de alarmroep van een vogel. Die vogel had ik over het hoofd gezien. Dieren waarschuwen elkaar met een alarmroep. ‘Goh daar weet ik eigenlijk weinig van, super interessant’ zei hij. Ik denk dat dit voor veel mensen geldt. Mooi thema voor een column.

Veel dieren communiceren via geluiden. Net als mensen maken ze daarmee iets duidelijk. Blaffen, grommen, piepen, fluiten, kwaken, zingen, raspen etc. Bekend zijn zingende vogels, vooral in het voorjaar. Dat doen ze niet voor niets. Dat doen ze bijvoorbeeld om vrouwtjes of mannetjes te imponeren en te verleiden. Ik bedenk ineens, zou een mens die een ander op straat nafluit ook baltsgedrag vertonen? Maar goed, vogels fluiten ook om hun territorium af te bakenen en hebben dus alarmroepen waarmee ze soortgenoten waarschuwen bij gevaar.

Naast het gebruik van geluiden communiceren dieren ook met houding en gedrag. Op de foto zie je een dreigende ijsvogel. Door haar lage dreighouding, die gevolgd wordt door een opgerichte dreighouding maakt ze duidelijk dat er niet met haar te spotten valt. Bij mensen zien we bijvoorbeeld gebalde vuisten als dreiggedrag.

Hondenbezitters hoef ik niet veel te vertellen over honden lichaamstaal. Zij weten wat een hond bedoelt met een opgetrokken lip en bloot liggende tanden. Of wanneer de hond zijn kop laat hangen, oren in de nek legt of de rug- en nekharen overeind zet. Vrijwel hetzelfde gedrag laten wolven in het wild ook zien.

Reeën zijn ook goed in houdingen. Als ik een groep reeën observeer, dan zie ik veel aan de houding van de dieren. Of ze in rust zijn of dat ze gespannen en alert zijn bijvoorbeeld. Een ietwat voorover staande ree met een opgetrokken voorpoot en hoofd omhoog (foto) is bijvoorbeeld super alert en kan elk moment wegrennen. Een opgetrokken witte spiegel op de reeën-kont geeft aan dat ree is geschrokken. Allemaal signalen zonder geluid. Handig voor een vluchtdier want daarmee verraad je jezelf en anderen niet door geluid te maken. En als de ree dan ook nog begint te blaffen als een hond dan is ie echt geschrokken en bang. Dan waarschuwt hij de anderen, ook op grotere afstand, voor gevaar.

Over communicatie met geuren wordt steeds meer bekend. We kennen de urinerende en poepende dieren die daarmee een plek markeren. Een poepie laten ruiken dus. Eh… zijn urinerende mannen op straat ook hun territorium aan het afbakenen? Dat ligt anders denk ik. Insecten communiceren veel met geurstoffen (feromonen) dat is bekend. Maar wist je dat mensen ook (onbewust) gevoelig zijn voor geuren? Recente onderzoeken tonen aan dat mensen hun emotionele staat kunnen communiceren door geuren. Heel boeiend, hierover een andere keer meer.

Ik ga nu eerst een appeltaart bakken, want ik krijg straks bezoek. De geur van vers gebakken appeltaart zorgt namelijk voor een huiselijk, warm en welkom gevoel. Die geurtruc wordt vaak gebruikt bij het verkopen van een huis. Nee, ik ga mijn huis niet verkopen…

Andre Brasse - Puur natuur – april 2024